आमची पिल्लू

आमच्या नवीन घराचं बांधकाम पूर्ण झालं आणि धनत्रयोदशीला आम्ही आमच्या नवीन घरात प्रवेश केला. सामानाचे शिफ्टींग, मग सगळं सामान लावणे ही गडबड चालू असतानाच, आधी कबूल केल्याप्रमाणे, अगदी भाऊबीजेच्या दिवशीच, भाऊबीज म्हणून कुत्र्याची दोन गोड पिल्ले आमच्या घरात प्रवेशती झाली. बहीण भावाची जोडी! अरे, मी तर एकाचीच परवानगी दिली होती तुम्हाला! लवकरात लवकर या दोघांपैकी एक जण गेला पाहिजे, मी कडाडले. मुळात मला प्राण्यांची अजिबात आवड नाही, थोडीशी भीतीही वाटते. पण मुले व बाबा एका टीम मध्ये होते, त्यामुळे माझा नाइलाज झाला.

ती दोन्ही नवजात पिल्ले अतिशय गोड होती. त्यांच्यासाठी एका खोक्यात कापूस, मऊ साडी घेऊन घर तयार केले गेले. पहिल्या दिवशी त्यांना दूध ही पिता येत नव्हते. पण दोघंही आनंदाने त्यांना दूध पाजणे, बाळाला खांद्यावर घेऊन थोपटून झोपवतो, तसे झोपवणे इत्यादी लाड करीत होती. हे सगळे पाहून मी मनातून घाबरले, की आता ही दोघेही कायमची इथेच राहणार! मग लगेच मुलांना खडसावले, लवकरात लवकर ठरवा की, कुणाला ठेवायचे ते! दोघांपैकी एकच राहू शकतो आपल्याकडे! त्यांनी विचारले, मग दुसऱ्याचे काय? योगायोगाने मुकुंदच्या मित्राला एक कुत्रा हवा होता, तो एकाला न्यायला तयार झाला. हुश्श!

आता सर्वात मोठा प्रश्न की कुणाला ठेवायचे? मग रोज दोघांचे अगदी minute observation सुरू झाले. कोण आळशीपणा करतो? कोण भराभर पायऱ्या चढू पाहतो? कोण जास्त अॅक्टिव्ह आहे? अशा बऱ्याच चाचण्या घेतल्यावर"तो"आणि"ती" मधील"ती"ला घरी ठेवायचे ठरले. (टेस्ट मध्ये तो"फारच dull" ठरला.)

"त्या"ची पाठवणी करणे, खूपच जड गेले. एवढासा जीव, आधीच दोन घरी राहून झालं होतं, आता तिसऱ्या घरी चालला होता. मुलांनी खूप प्रयत्न करून पाहिला की राहू दे ना दोघांना! बहिण भाऊ छान एकत्र राहतील, पण प्रॅक्टिकली ते शक्य नव्हते.

मग,"ती"चे नाव काय ठेवायचे? तर निकिताने तिचे नाव"सूफी"ठेवले. पण आम्ही कोणीच तिला त्या नावाने कधी हाक मारली नाही. लाडाने"पिल्लू च"म्हणायचो. तिची बाळाप्रमाणे इंजेक्शन्स, औषधे, कार्ड तयार झाले. ती अगदी छोटी असेपर्यंत तिला बांधून ठेवायचे नाही, असे ठरले. मग तिची रवानगी गच्चीत झाली.

एक दिवस रात्री अचानक खूप भुंकायला लागली, पाणी देऊन पाहिलं, खायला देऊन पाहिलं, पण ती बेचैन होती. अस्वस्थपणे बंद दारावर तिच्या अल्प शक्तीनुसार धडका देत होती, वेगळीच ओरडत होती. आम्हाला कळेना, तिला काय होतंय? उद्या सकाळी डॉक्टरांना बोलवू असे ठरले. आणि आम्ही झोपायला गेलो सगळे! आणि अगदी काही वेळातच अकोल्याला भूकंपाचा हलका धक्का बसला. म्हणजे मला तरी पलंग कुणीतरी गदागदा हलवतय असे वाटले, म्हणजे एवढी त्याची तीव्रता होती. मग कळलं की पिल्लू रात्री का अस्वस्थ होती? प्राण्यांना भूकंपाची जाणीव आधीच होते, म्हणतात.

पुरेशी मोठी झाल्यावर तिला अंगणात ठेवू लागलो. खास सांगायचे म्हणजे ,मी तिला अगदी पहिल्या दिवसापासून घरात यायचे नाही, असे सारखे सांगायचे. इतकं गुणी बाळ होतं पिल्लू, की एक-दोनदा व्हरांड्यात येऊन, हाॅलच्या दारातून आत डोकावून पाहिलं, पण आत कधी पाऊल टाकलं नाही. (माझं बोलणं इतकं सिरिअसली घेऊन तसं वागणारी ही एकमेवच!)

पिल्लू ची खाण्याची आवड म्हणजे गोड खूप आवडायचं, हलवा, खीर, ‌ ice cream आवडीने खायची. बकरीप्रमाणे टोमॅटोही प्रिय होते. उन्हाळ्यात निकिता तिला पन्ह, सरबतही द्यायची. दुधाशिवाय पोळी कधी खाल्ली नाही!पिल्लू फार म्हणजे फारच प्रेमळ होती. लहान मुलांवर विशेष प्रेम! माझ्याकडे येणाऱ्या ट्युशनच्या मुलांवरही ही जीव लावायची, खेळायची. मी गमतीने नेहमी म्हणायचे, बरं झालं, बाहेरच्यांना हिच्या प्रेमळपणाचा पत्ता लागत नाही, नाहीतर गेटशी बांधून काय उपयोग! येणाऱ्यांना मात्र उगाचच धाक वाटायचा.

डॉक्टरांना घरी बोलावून, अगदी रीतसर तिचे फॅमिली प्लॅनिंग चे ऑपरेशन केले होते आम्ही. त्यावेळीही मनाला खूप वेदना झाल्या होत्या आमच्या,  तिला झालेला त्रास पाहून! पण नाइलाजहोता.

अशीच एक दोन वर्षे गेल्यावर पिल्लू अचानक गुबगुबीत दिसायला लागली. सगळेजण म्हणायचे की ही वेगळीच दिसते. पण मला काही तशी शंका आली नाही, कारण एक तर अनुभव नव्हता व ऑपरेशन झालंय, म्हणून मी निर्धास्त राहिले आणि आणि गाफीलही!

एक दिवस सकाळी मी माझ्या शाळेच्या गडबडीत! (मी तेव्हा भारत विद्यालयात शिक्षिका होते.) तर पिल्लूचं जमीन खणणे सुरू होतं. आई, बघ जरा तिला! अक्षय म्हणाला. (तो सुट्टीत घरी आला होता) मला इतकी घाई होती की मी म्हटलं,"तुम्ही एक काम करा, डॉक्टरांना बोलवा, ते काय म्हणतात ते! मग पाहू मी आल्यावर."

त्याप्रमाणे डॉक्टर आले, पिल्लूला तपासलं, आणि म्हणाले की याला" pseudo pregnancy" म्हणतात. काही प्रेग्नेंट वगैरे नाहीये ती! भास होतोय तिला आणि औषध देऊन निघून गेले. आता डॉक्टरांनी सांगितल्यावर काय म्हणणार? पण इथे पिल्लू ने दुपारभर माती खणून खोल खड्डा केला व मी जेव्हा परत आले, तर अक्षय बाहेरच होता तिच्याजवळ, मला समजले की लवकरच ही  बाळंत होणार, त्याप्रमाणे बाळंत होऊन तिला एक गोड पिल्लू झाले. डॉक्टरांनी निदान केल्यावर, दोन तीन तासातच! कपाळालाच हात लावायची वेळ!

मग तिला व तिच्या पिल्लाला औषधे, दूध, शिरा इत्यादी झाले. डॉक्टरांना बोलावले तर म्हणतात, चमत्कारच आहे!(म्हटलं, तुम्ही डॉक्टर झालात हाही!) पण पुढे दुर्दैवाने ते पिल्लू जेमतेम एक दिवस राहिले आणि दुसऱ्या दिवशी काही हालचाल करेना, म्हणून पुन्हा डॉक्टरांना बोलावले, तर तो एवढासा जीव, या जगातून निघून गेला होता. आम्हाला तर खूप  वाईट वाटलेच, पण आता आमच्या पिल्लूचे काय याची काळजी वाटू लागली.

मी म्हटलं, राहू दे त्याला तिच्याजवळ, ती गोंजारत बसली होती त्याला! पण मुकुंद म्हणाले की जितका  जास्त वेळ ते तिच्याजवळ राहील तितका तिला जास्त त्रास होईल. जे घडले ते शेवटी स्विकारावे लागेलच, जितके लवकर स्विकाराल, तितका त्रास कमी! त्या जीवाचे शेवटचे संस्कार (सर्व एखाद्या छोट्या बाळा सारखेच) करण्याची तयारी केली आणि त्या पिल्लाला तिच्या जवळून चटकन उचलून घेतले आणि गाडीत घालून नेले. त्या क्षणापासून गाडी परत येईपर्यंत ती सारखी आत माझ्या दिशेला बघून ओरडत होती, जणू विचारत होती, की कुठे नेलय माझ्या बाळाला? माझी बाहेर जाण्याची हिम्मतच नव्हती, काही वेळाने तिच्या ओरडण्याचे, आक्रोशात रूपांतर झाले. एका आईने आपल्या बाळासाठी केलेला तो आक्रोश मी आयुष्यात विसरणार नाही.

कुत्र्यांचे वय दहा पंधरा वर्षे असते, दहा वर्षाची झाल्यानंतर, पिल्लू च्या तब्येतीच्या तक्रारी सुरू झाल्या. कधी पोटच बिघडायचे, कधी जेवायची नाही. पण एकदा सकाळी उठल्यावर पाहिले, तर पूर्ण रक्ताच्या थारोळ्यात होती ती! मला कळेना काय प्रकार आहे ते! डॉक्टरांना बोलावल्यावर, ते म्हणाले, औषध देतो मग पाहू! पुढे तो कॅन्सर डिटेक्ट झाला. इंजेक्शनचा कोर्स करू, त्याने बरे वाटू शकते असे त्यांचे म्हणणे पडले. आम्हाला वाटले, आता काही खरे नाही. पण तिला ते उपचार लागू पडले आणि ती बरी झाली. या सगळ्या आजारपणात, घरातल्या व्यक्तीची सेवा करतानाही घाण, शी बाई वगैरे करतात. पण आमच्या पिल्लूचे भाग्य की तिची सर्व सेवा मनापासून मुकुंदनी केली.

शेवटी वार्धक्याने दोन दिवस आजारी पडून पिल्लू आम्हाला कायमची सोडून गेली. ज्या दिवशी ती गेली, तेव्हाची तिच्या  जिवाची शेवटची घालमेल पाहणे, मला अगदी असह्य झाले होते. मी कधी तिला आंजारले, गोंजारले नव्हते.पण त्या क्षणी मला वाटले की , माझे अबोल प्रेम तिला समजले होते ना?