वाचत सुटले त्याची गोष्ट !!

 (निरंजन घाटे सरांची क्षमा मागून )

आता तुम्ही म्हणाल वाचनाची काय गोष्ट सांगायची, घाटे सरांचं पुस्तक वाचेपर्यंत मलाही असंच वाटत होतं म्हणून मी कित्येक दिवस ते बाजूला करत होते शेवटी एक दिवस 'बघू तरी काय लिहिलंय' ह्या अविर्भावात वाचायला घेतलं आणि चकित झाले, काय काय आणि किती किती वाचलय ह्या माणसाने !...आणि ह्या सगळ्यावर कडी म्हणजे काय , कधी आणि कुठे वाचलय हे त्यांच्या लक्षात आहे. मला माहितीय की माझ्या वाचनप्रिय मैत्रिणींनी हे पुस्तक आधीच हातावेगळ केलं असेल पण कोणाचं राहिलं असेल तर अवश्य वाचा.

         आता ह्या सगळ्यात 'हिचं काय ब्वा ? 'असा प्रश्न तुम्हाला पडलाच असेल तर सांगायचं तात्पर्य हे की ह्या पुस्तकापासून मी एकदम भारावले बिरावले आणि ठरवलं आपणही आपला वाचनप्रवास लिहायचा मग तो वाचणार कोण ?...तर त्यासाठी तुम्ही आहातच की !! 

माझा वाचनप्रवास सुरु झाला तो 'चांदोबा' आणि 'लोकमत कॉमिक्स' पासून. एका मैत्रिणीकडे लोकमत  पेपरबरोबर हे मासिक येत असे आणि आमचे त्यासाठी नंबर लागत असत. चांदोबा कधीकाळी गावाला वगरे गेलो तर स्टेशनवर किंवा स्टँडवर बाबांकडून हट्टाने मी घेत असे. पूर्वी लहान मुलांसाठी लायब्ररी किंवा पुस्तकं विकत घेऊन वाचणे हे प्रकार फारसे नसत त्यामुळे मला तर जिथे पुस्तक दिसे तिथे मी उडी मारत असे, ह्याच कारणाने माझ्या नागपूरच्या मावशीकडे जायला मला फार आवडायचे माझी मावसबहीण वाचनवेडी असल्याने त्यांच्याकडे त्याकाळी सुप्रसिद्ध असलेल्या 'किशोर' ह्या मासिकाचे अंक एका कपाटात नीट लावून ठेवलेले असत तिथे गेले की बाजूच्या पलंगावर मी माझी बैठक जमवत असे आणि माझी मस्त वाचनसमाधी लागत असे. बाबांची नोकरी बदलीची असल्याने दर दोन वर्षांनी आमचा मुक्काम हलत असे नवीन गावात ओळख होऊन त्यात वाचनप्रिय मैत्रिणी शोधणे म्हणजे जरा अवघड होई. पुलगावला असतांना जवळच्या एका गावात असलेली घरपोच लायब्ररी आम्ही लावली होती. निवडक पुस्तकं घेऊन तो माणूस आमच्याकडे येत असे तिथे बऱ्यापैकी ऐतिहासिक कादंबऱ्या वाचायला मिळाल्या,मोठ्यांसाठी असलेल्या त्या पुस्तकांमधे मला वाचता येतील अशी पुस्तके म्हणजे ऐतिहासिकच असायची . आमच्याकडे घरी 'इंडिया टुडे ' हे मासिक येत ते मी वाचत असे,  माझे इंग्लिश पुस्तक वाचन मात्र  मर्यादितच राहीले. नागपूरच्या एका ट्रिप मध्ये मामाकडे गेले होते तिथे माझ्या बरोबरीचं कोणीच नव्हतं त्यामुळे कंटाळले होते तेव्हा जायच्या आदल्या दिवशी मामीनी कोणाकडून तरी 'राऊ' कादंबरी आणली दुसऱ्या दिवशी निघायचं असल्याने अक्खी कादंबरी मी एका दिवसात संपवली होती हे अर्थातच मामीच्या कृपेने झालं कारण खाण्यापिण्याची सोय बसल्या ठिकाणी होत होती.  पुढे अमरावतीला आल्यानंतर कॉलेज मध्ये असतांना आईच्या लायब्ररीतून मला सुमती क्षेत्रमाडे ह्यांच्या कादंबऱ्या मिळाल्या त्यांची लेखनशैली मला आवडायची. काय वाच किंवा काय वाचू नको हे सांगणारं कुणी नसल्याने किंवा गावं बदलत असल्याने चांगल्या लायब्ररीची माहिती होत नसे त्यामुळे माझे वाचन यथातथाच होते .  लग्नानंतर मात्र एकाच गावात राहिल्याने  वाचनप्रिय मैत्रिणींचा गृप जमला, आता बऱ्यापैकी म्हणजे विविध विषयांवरचे वाचन होते किंवा त्यांच्याकडून ऐकायला मिळते शिवाय फेसबुक वरच्या पुस्तकप्रेमी संघामुळेही बरेच काही वाचल्या ऐकल्या जाते. पुस्तके विकत घेऊन त्याचा संग्रह करण्याची मला कायम इच्छा होती ती सुद्धा काही अंशी पूर्ण होतेय. मी विकत घेतलेलं पाहिलं पुस्तक होतं वीणा गवाणकरांचं 'एक होता कार्व्हर ' . अफाट जिद्द आणि मेहनत ह्यांच्या जोरावर माणूस कुठे पोहचू शकतो ह्याच उत्तम उदाहरण म्हणजे हे पुस्तक आहे. माझ्याकडे ट्युशनला येणाऱ्या मुलांना मी नेहमी ह्या पुस्तकाबद्दल सांगते , वाचायला देते . शालेय अभ्यासक्रमात ह्या पुस्तकातला एक भाग मागच्या वर्षांपासून समाविष्ट केलाय हे पाहिल्यावर खरंच खूप आनंद झाला. मुलांना हे असं काहीतरी प्रेरणादायक वाचायला मिळालं पाहिजे. क्षुल्लक कारणांसाठी आत्महत्येसारखं जे टोकाचं पाऊल मुलं उचलतात किंवा  घरदार सोडून पळून जातात त्यात निश्चितच घट होईल असा विश्वास हे चरित्र निर्माण करतं. 

         तर असा हा माझा छोटासा वाचनप्रवास. कधीतरी एखादी अपरिचित व्यक्ती भेटली आणि जुजबी ओळख झाल्यावर ती वाचनवेडी निघाली तर ह्या प्रवासामुळे पुढल्या गप्पा जास्त रंगतात असा माझा अनुभव आहे. 

तुमचा वाचनप्रवास तर माझ्या प्रवासापेक्षाही विलक्षण असणार ह्याची मला खात्री आहे. 

           एका हातात आवडतं पुस्तक आणि दुसऱ्या हातात चहाचा कप बाहेर रिमझिम पडणारा पाऊस  बस और क्या चाहिये !! असं माझं एक स्वप्न आहे.. तुमचं पण असंच आहे ना !!