अतिशय सौंदर्यसंपन्न अशा अभिनेत्रींच्या रांगेत 'स्मिता पाटील' हे नांव फिल्मी राजवटीत जरा आडवळणाच वाटत असलं तरी ते नांव समोर येताच आजही त्या सावळ्या मादक रुपाची ,त्या भेदक खोल काळ्याभोर डोळ्यांची, साध्याशाच पण उठावदार वेशभुषेची जिने समस्त रसिकजनांवर भुरळ घातली ,मला वाटत नाही तिला कोणी आजही विसरु शकले असतील. आपल्या अभिनयाने खिळवून ठेवणार्या स्मिताला खरे तर आपण अभिनेत्री होऊ असे कदापिही वाटले नाही कारण तिच्या मनात तशी महत्त्वाकांक्षाच नव्हती. सुरुवातिला दूरदर्शनवर बातम्या देणे हाच तो काय पडद्याशी, तिचा आलेला संबंध!....
सावळेपण म्हणजे शुद्ध भारतियपण !जे अतिशय देखणं असु शकतं हे कळलच मुळात स्मितामुळे.कदाचित् गोरेपणाला अतिमहत्त्व देणार्या या आपल्या देशात आणि या इंडस्ट्रीतही आपल्या या रंगाला उजळ माथ्याने मिरवणारी ही तेज तर्रार अभिनेत्री रसिकांना लाभावी हे रसिकांच भाग्यच म्हणाव लागेल!.....
स्मिताला स्वतःच्या सडसडीत बांध्यांचा विलक्षण अभिमान होता.आणि आपल्या काळ्याभोर डोळ्यात जणू सगळच सामावण्याची ताकद होती.
साँवली सलोनी तेरी झीलसी आँखे
इनमे न जाने कहाँ खो गया है मेरा दिल
बस !..या ओळींनी तिच्या सौंदर्याची पुरती ओळख आपल्याला होते.
हिरोईनींसाठी सिनेमा म्हणजे केवळ सुंदर दिसणं ,सिनेमा म्हणजे केवळ नाचगाण करणं,सिनेमा म्हणजे फक्त आणि फक्त शोभेची बाहुली होऊन राहणं या सगळ्या प्रचलित व्याख्येला सुंदर वळण देणारी अभिनेत्री ठरली ती स्मिता !.....आता कळला शब्दांमधला फरक ! प्रथम म्हणाले मी हिरोईन आणि नंतर म्हणाले अभिनेत्री. अभिनेत्री जी जीवंत अभिनय करणारी प्रत्येक चरित्रात प्राण ओतून ते पात्र रसिकांच्या मनःपटलावर कोरणारी.........
जिला आपण अभिनेत्री होऊ हेच ध्यानीमनी नव्हतं आणि अचानक तिचा ftii चा सहाध्यायी मित्र जब्बारच्या 'सामना'मधून बारिकशी चमकण्याची संधी मिळाली आणि नंतर श्याम बेनेगलांनी तर तिचं सोनच केलं! एखाद्या रत्नपारख्यानी अगदी दुर्मिळ रत्नाची पारख करावी तसंच !......आणि तिचं समांतर चित्रपटातून चित्रपसृष्टीत पदार्पण झालं.
स्मिता म्हणजे समुद्राच्या लाटा!.... ज्या ऊत्तम दर्यावर्दीनेच पेलाव्यात, स्मिता म्हणजे झंझावात!...... वार्यालाही सळो की पळो करुन सोडणारा ,स्मिता म्हणजे सळसळती उर्जा !........सुर्यालाही मागं टाकणारा .काय आणि किती ,,,,.,!किती आणि कसे सांगावे !....शब्दांच्या चिमटीत न पकडता येणार नांव म्हणजे स्मिता आणि फक्त स्मिताच !.....
अशा या महान तारकेचा चित्रपटप्रवेश 'चरणदासचोर ,[च्या माध्यमातूनृ जरा उशिराच झाला. त्यानंतर निशांत, अंकुर,मंथन अशा विविध विषयांना हात घालणार्या चित्रपटातून तिने ठसा उमटविला भूमिका प्रथम असो वा दुय्यम अभिनयाची खोली अगदी मनापासून गाठून तळ शोधण्याच्या स्मिता सतत प्रयत्नरत असायची. मंथन मधली तोंडात पदर डोळ्यात भरगच्च काजळ भरलेली काठेवाडी स्त्री असो की,जैत रे जैतमधली अंगात चोळी आणि कमरेला घट्ट गुडघ्यापर्यंतच्या पातळातली चिंधी ,वा चक्रमधील पाठकोर्या पाठीतली अम्मा असो वा उंबरठामधील कडक कॉटनच्या साडीतली ध्येयवेडी सुलू किंवा अर्थमधली दुभंगलेल व्यक्तिमत्त्व आणि वेदनामय आयुष्याला सामोरी जाणारी कविता असो .त्या भूमिका म्हणजेच' स्मिता!' त्याजागी दुसरा चेहरा असणे नाही इतके ठासिव मुद्रा उमटवणारे तिचे एकेक पात्र आपल्याला दिसते.
तिनं आपल्या एकटीच्या बळावर चित्रपटसृष्टीतल नायिकेच स्थान बदललं आणि हो आपला सर्वाधिक व्यवसायिक कलाकार अमिताभबच्चनदेखील तिच्यासोबत नमक हलाल,शक्ती चित्रपटांमध्ये काम करताना विशेष आनंदीत झाले होते. त्यांची जोडी बरीच हॉट दिसत होती.
स्मितान आपल्याला नवीन भारतीय स्त्रीची व्याख्या शिकवली .तिनं अत्यंत सुक्ष्मपणे आणि तरलतेन स्त्री सौंदर्याची नवीन परिभाषा मांडली.ती आपल्या अभिनय सामर्थ्याच्या जोरावर नर्गिस मिनाकुमारी या महान कलाकारांच्या रांगेत जाऊन बसली.वैयक्तिकरित्या तिला यांच्याही वरच स्थान देईन कारण ती चित्रपटसृष्टीतल्या तोचतोचपणापासून अस्पर्शित होती.तिन चाहत्यांच्या आणि दिग्दर्शकांच्या सर्व अपेक्षापूर्ण केल्या. केवळ संख्येनेच नाही तर गुणवत्तेतदेखील स्मिताचा कणाखरपणा,तिची तळमळ,तिचाअंतरंग ढवळून टाकणारा प्रामाणिकपणा आणि तिची प्याशन हे सगळं तिच्या व्यक्तिमत्त्वाचा एक अजोड हिस्सा होता आणि म्हणूनच ती ' स्मिता ' होती!!!
No comments:
Post a Comment