जगाच्या पाठीवर तुम्ही कुठेही जा----हिंडायला जा, तीर्थयात्रेला जा, नातेवाईकांकडे जा; पण एका ठराविक कालावधीनंतर तुमचे पाय आपसूक घराकडेच वळतात, आपल्या हक्काच्या घराकडे. कारण "आपलं घर ते आपलं घर" असतं.
एखाद्या निसर्गरम्य ठिकाणी आपण पर्यटनासाठी जातो, तेव्हा निसर्गाचे विविध, नयनमनोहर आविष्कार आपल्याला खुणावत रहातात. काही तर वेड लावतात अक्षरशः. निसर्गाच्या ह्या छटांमध्ये डोंगर-दऱ्या, उंचच्या उंच झाडे, रंगबिरंगी फुले, वेगवेगळे पक्षी,प्राणी आपल्याला साद घालत असतात. कुठे नितळ,स्वच्छ,सुंदर पाणी,तर कुठे खळाळनारा ओघ,कुठे मस्तवाल,तर कुठे आक्रमक असणारा पाण्याचा प्रवाह----धरण,धबधबे,,झरे, ओढे--पाण्याची पण किती विविध रूपे पाहायला मिळतात.
अर्थातच, जंगल, समुद्र,देवालये,ह्या प्रत्येक ठिकाणचं सौंदर्य आपल्या ठिकाणी निराळं. तरीही---असे असून देखील तुम्ही त्यात कायम रममाण होऊ शकत नाही,हे तितकेच खरे. नातेवाईकांकडे गेल्यानंतर, अगदी आपल्या जिवलग व्यक्तींकडे गेल्यानंतरही, कितीही समाधान वाटत असले, कितीही सुख सुविधा असल्या तरी आपल्या घराची वाट मनाच्या कुठल्या तरी कोपऱ्यात आपल्याच संकेतांचे संकेत शोधत असते.
थोडक्यात, कितीही हिंडलो, फिरलो, तरी आपल्या स्वतःच्या घराची ओढ स्वस्थ बसू देत नाही. मला वाटतं, स्त्रियांना ही ओढ पुरुषांपेक्षा जरा जास्त प्रमाणात असावी. कारण पुरुषांपेक्षा तुलनेने त्या घरात जास्त वेळ असतात आणि जास्त प्रमाणात गुंतलेल्या सुद्धा. एका स्त्री साठी तिचं माहेरचं घर किती महत्वपूर्ण असतं हे तिच्या शिवाय कुणीच सांगू शकणार नाही. ज्या घरात सगळं लहानपण घालवलेले असतं, ज्या शाळेत मैत्रिणींसोबत धिंगा मस्ती केलेली असते, ज्या उंबरठ्यावर वेळोवेळी ठेचा लागलेल्या असतात, आईच्या हातचा धपाटा आणि बाबाचा ओरडा खाल्लेला असतो, त्या जागेतील सगळ्या आठवणी सुगंधी कुपीत दडलेल्या असतात.
लग्न झाल्यानंतर एक अल्लड बालिका अचानक गृहिणी होते आणि हा नवीन पदभार सांभाळताना नवीन घरातही गुंतत जाते, आपलं घर म्हणत.
इतकी लांबलचक प्रस्तावना करण्यामागचा उद्देश म्हणजे, मी नुकताच अकोला-पुणे-मुंबई-पालघर-अकोला असा 8 दिवसाचा प्रवास करून घरी परतले. आयुष्यात प्रथमच प्रवास केला,तोही 8 दिवसांचा अशातला मुळीच भाग नाही.प्रवास भरपूर केला,अगदी 17 दिवसांचा सुध्धा(तरुण वय आणि वयाचा उत्साह असताना) ; पण ह्यावेळी तिव्रतेने जाणवलं की स्वतःच्या घराइतकी सुरक्षित आणि मन मानेल तशी जगण्याची दुसरी हक्काची कुठलीही जागा नाही. हा उतारवयाचा , कमी झालेल्या सहनशक्तीचा परिणाम असू शकतो कदाचित.
एकतर 5 महिन्यापूर्वीच माझा अपघात झालेला, त्यामुळे एक हात अवघडल्या सारखा,आणि मी सुरुवातीपासूनच मूलखाची घाबरट, वेंधळी. (आता जे आहे ते आह ) सतत कसलं ना कसलं टेंशन बाळगणारी, सतत कसली ना कसली काळजी करणारी. माझी मुलं तर मला "टेंशन की दुकान" म्हणतात.बऱ्याचदा तर , ही बाई कसली येडी आहे,असं म्हणायलाही मागे पुढे पहात नाही.असो. तो एक जुना सिनेमा होता मेहमूदचा,'पारस' नावाचा,त्यातील मेहमूद सारखी गत होते माझी खूपदा. असं केल्याने तसं होईल का? तसे केल्याने तसे तर होणार नाही? ह्या वेळी पूर्ण प्रवासात माझ्या तब्बेतीच्या किरकोळ तक्रारी पण खूप होत्या, त्यात पाऊस. पुण्यात तरी रिपरिप पण मुंबईत? धो धो बरसत होता, एकसारखा.
पावसात रस्ता क्रॉस करायची भीती, high way वर. टॅक्सी, कॅब, रिक्षाने जायचीही भिती---ड्राइवर ला पावसात समोरच नीट दिसलाच नाही तर? कुठे धडकला तर? मधेच गाडी बंद पडली तर? गाड्या late होऊन मधेच कुठे अडकून पडलो तर? बापरे! काय करू मी स्वतःचं? कहर वाटेल पण आम्ही taxit असताना एक जोडपे two व्हिलर वरून high way वरून जात होते. मागे बसणाऱ्या बाईच्या डाव्या हातात अगदी लहान मूल आणि उजव्या हाताने ती चक्क दात कोरत होती. तिच्यापेकशा तिच्या हातातल्या बाळाचं मलाच इतकं टेंशन आलं की विचारता सोय नाही. मी मनाशी म्हटलं च्यायला, आपण कमी रहदारीच्या रस्त्यावरही पाठीमागे बसताना जीव सांभाळून गाडीला पक्के धरून(नवऱ्याला धरून बसलेले आवडत नाही म्हणून गाडीला) बसतो आणि ही बया इतकी बिनधास्त कशी? असो. डर का सिलसिला लंबा चलता रहेगा. शेवटी अकोल्याला येतानाही हिसका बसलाच. आमची ट्रेन कुर्ला वरून (L t t) होती,शालिमार एक्सप्रेस. रात्री 10 ची. घरातून 9 लाच निघालो. लेकीच्या घरापासून स्टेशन वर जायला hardly 15 ते 20 min लागतात. पण तिथे ब्रिज चे काम सुरू असल्याने ट्रॅफीक जॅम आणि खूप slow चालत होती. जावयाने कॅब बुक केलेली ऐन वेळी कॅन्सल झाली. इकडे एकही रिक्षावाला तयार होत नव्हता. ट्रेन
सुटेल की काय अशी काळजी वाटायला लागली. शेवटी एक रिक्षावाला डबल भाड्यात तयार झाला.
पण पुढून turn घेण्या आधीच त्याने अचानक गर्रकन रिक्षा वळवली आणि काही कळायच्या आत wrong side ने दामटायला सुरुवात केली.माझे तर पाच गेले दोन राहिले अशी गत झाली. एकतर हायवे, समोरून एकामागोमाग एक फूल स्पीड ने गाड्या येताहेत आणि आमचा हिरो "अक्षयकुमार" बन के side side ने मार्गक्रमण करतोय.पुढे लेफ्ट side ला वळायचे होते तेव्हा त्याने असा काही turn मारला , क्षणभर वाटले, संपले आता सगळे. आता काही अकोला परत दिसत नाही, ना आपले घर. पोलिसाची जोरदार थाप पडली रिक्षा वर; पण आमचा हिरो कसला जुमानतो? तो जे सुसाट सुटला, ते थेट L T T स्टेशनवरच.आम्ही हुश्श करत खाली उतरलो. 20 min अगोदरच पोचलो होतो.रिक्षा वाल्याचा करामतीतून वाचलो आणि माणिक बाईंची करामत सुरू झाली. सरकत्या जिन्याने वर जात असताना काय घोळ झाला न कळे. तसेही "घोळ आणि माणिक" ह्यांचं समीकरण माझ्या बऱ्याच मैत्रिणींना पाठ झालंय. मला काहीतरी वेगळं जाणवलं आणि मी चक्क उलट्या दिशेने खाली यायला लागली. ( हा देखील भिती चाच एक भाग) नशीब, मागून समीर येत होता. त्याने हातातल्या सामानसुमान सह पकडलं आणि सुखरूप वरती घेऊन आला. मी जरा स्थिरावल्यावर त्याला म्हटलं, बापरे, काय डेंजर रिकशा चालवली त्या भैताड ने तर मला म्हटला, मॉम,तू काय कमी डेंजर नाही आहेस. काय करत होतीस कल्पना तरी आहे का तुला? अकोल्याला जर ही सुविधा झालीच तरी तू आपली सरळ जिन्याने वा लिफ्ट ने जाशील. खाली मान घालून चुपचाप ऐकून घेतले. दुसरा पर्याय तरी होता कुठे? देवाला प्रार्थना केली, देवा, आता एकदाचे सुखरूप आम्हाला आमच्या घरी पोचू दे. इथे ह्या विषयाच्या अनुषंगाने अजून 2 गोष्टी नमूद कराव्या वाटतात. 1)- आळंदीला आमच्या ह्यांनी मला एका हाड वैद्यकडे नेले होते( मी बरीच हाड हाड करून थकली तरी) त्या वैद्याने 15 min त माझी अशी काही हाडे मोडली की साक्षात "तो" आठवला. एकंदरीतच अघोरी प्रकार होता तो. ( त्या क्षणाला वाटले नवरा कुठल्या जन्माची खुन्नस काढतोय काय जाणे) पण नंतर मात्र बऱ्यापैकी रिलीफ जाणवला.
2)- दादर वरून कुर्ल्याला येताना लोकल मध्ये चढताना दुखऱ्या हाताला जोरदार झटका बसला आणि चप्पलही तुटली.
काही का कारणे असू देत पण कधी एकदा आपल्या घरी जातो असे ह्यावेळी तरी मला सारखे वाटत होते. आणि दुखले खुपले, अडचणी निर्माण होत असल्या की प्रकर्षाने जाणवते.
तसेही काही गोष्टी तरी नक्कीच अशा आहेत ज्या आपण फक्त स्वतःच्या घरीच करू शकतो जसें आडवे तिडवे ताणून देणें---- असो. सुज्ञास अधिक सांगणे नलगे. माझा अनुभव तरी असा आहे। . आणि तुमचा?
माणिक नेरकर.
No comments:
Post a Comment