वधू शोधणे आहे

 साधारण  पाच ते सहा वर्षांपूर्वी मी एक लेख लिहिला होता," जावई शोधणे आहे". आता उमेदवार बदलला आहे,त्यामुळे शिर्षकही आणि थोडेफार लेखाचे स्वरूपही. गेल्यावेळी उमेदवार होती आमची छोकरी, राधा. सगळे म्हणायचे, तुमची छोकरी दिसायला छान आहे, स्वभाव गोड आहे, साधी आहे आणि सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे ती डॉक्टर होतेय, तेही स्पेशालिस्ट डॉक्टर. काही प्रॉब्लेम येणार नाही. असं हा हा म्हणता जुळेल लग्न---आम्हालाही काहीसं असच वाटत होतं. ; पण तिचे लग्न जमवताना मात्र खूप अडचणी आल्या, बरेच खराब अनुभव आले आणि बराच मनस्ताप ही झाला.   समाजाचे मेळावे अटेंड केले. इतरही जेवढ्या म्हणून  वधू--वरांना  "परस्परांच्या गळ्यात मारायला" सॉरी, गळ्यात बांधायला अती उत्सुक विवाह जुळवणाऱ्या संस्था असतात, त्या सगळ्यांमध्ये नाव नोंदवून झाले.  समाजात तर मुख्य अडचण होती ती मुलगी मेडिकल प्रोफेशन मध्ये असण्याची. पहिली गोष्ट "नाकापेक्षा मोती जड" वर पक्षाला सहसा मान्य नसतेच. त्यातून मेडिकल लाईन वगळता इतर कॅण्डीडेट्स जास्त करून "इंजिनिअरिंग" क्षेत्रातील-- त्यांना मेडिकल लाईन अजिबातच न चालणारी.  परदेशी शिकणारी मुले शक्यतो यादीतून बाद च व्हायची. कारण "तिकडे" जाऊन परत अभ्यास करा, परत डिग्री मिळवा---असे प्रकार, इतर अडचणी येणार त्या वेगळ्याच. बँक आणि सरकारी कर्मचारी,जसे कलेक्टर वगैरे---सतत 3 ते 4 वर्षांनी बदल्या ठरलेल्या.  मग ह्या डॉक्टर मुलींनी कितीदा आपला संसार आणि क्लिनिक हलवत रहायचे?  बरं ह्या अडचणी सगळ्या समजू शकतो आपण; पण सोशल मीडियावर ऑनलाईन संशोधन करत असताना जो मनस्ताप होतो तो तर "ज्याचे जळते, त्यालाच कळू जाणे". दोन दोन तास त्या पिटुकल्या स्क्रीनवर  डोकेफोड करून हाती काय लागणार? एकतर सतराशे साठ पर्याय--- त्यातून  काही "इंटरेस्ट" असे  येतात की-----मती गुंग व्हावी. 10 वी, 12 वी झालेले, रिक्षा वाले, मेकॅनिक--असले कॅण्डीडेट्स जेव्हा एका डॉक्टर मुलीला इंटरेस्ट पाठवतात, त्यावेळी काय मनस्थिती होत असेल? अशा वेळी "आता माझी सटकली रे--" म्हणत "समोरच्याच्या उरावर बसून थयथया नाचावे की काय इतका संताप व्हायचा. "झुल्फे बहाद्दर असेल तर सरळ झिंज्या उपटून हातात द्याव्या---टकलू  असेल तर त्याच्या  गुळगुळीत टकल्यावर  मस्तपैकी धिंनधिंनाधीन करत तबला वाजवावा,अशी प्रचंड उर्मी उफाळून यायची.( आता ह्या उर्मीचं तरी काय करावं बाई--?)

 अशा वेळी माझा शांत, सोशिक--- स्वभाव वाटला का तुम्हाला? छे: हो. अशा वेळी माझा शांत, सोशिक नवरा धावून यायचा मदतीला आणि मला  "त्या भयंकर उर्मीतून" बाहेर काढायचा. हुश्श! 

मंडळी, लेकीच्या वेळी जो अनुभव तोच थोड्याफार फरकाने लेकाच्या बाबतीत. लोकं म्हणतात, "वराची बाजू भक्कम आणि वधूची बाजू लंगडी"  असं काहीही नसतं बरं .  विवाह संबंध जुळवत असतांना भले भले "लंगडे" होतात.  असो. तर लेकीचा प्रॉब्लेम मेडिकल प्रोफेशन होता; तर लेकाचा प्रोफेशन, "फिल्म लाईन" जी चित्र,विचित्र गैरसमजुती, अनेक प्रकारचे पूर्वग्रहदूषित--वगैरेंनी अगोदरच  "संशयित" ह्या सदरात मोडत असते.  आता प्रत्येक आई बापाला आपली मुलं म्हणजे जगातील सुंदर मुले वाटत असतात. साहजिकच आहे. आणि आहे आमचा मुलगा स्मार्ट. स्मार्ट आहे, मनमिळाऊ आहे, खूप जास्त सेन्सेटिव्ह आहे, केअरिंग आहे----पण हे सगळे गुण "लग्नाच्या बाजारात चालत नाहीत. तिथे "शो-ऑफ" ला, दिखाऊपणाला जास्त  महत्व.. निव्वळ पाणी खरं असून चालत नाही. वधूपक्षाच्या कॉमन अपेक्षा म्हणजे सरकारी नोकरी हवी, उच्चशिक्षित हवा, वेल् सेटल झालेला असावा आणि शक्यतो "शॉर्ट फॅमिली" असणारा हवा.

मुली आता खूप शिकतात, करिअर करतात, बऱ्यापैकी matured झालेल्या असतात, त्यामुळे एकतर "त्यांच्या मतावर फर्म" असतात.  आमचे चिरंजीव "फिल्म इंडस्ट्रीत"  आहेत म्हटल्यावर-- काहींनी विचारले, " फिल्म लाईन म्हणजे---पार्ट्या, ड्रिंक्स---सगळंच आलं. तुमचा मुलगाही "घेत"असेल ना? कधी मधी?" 

 माझा चेहरा समोरच्याला फोनवर दिसत नाहीये हे पक्क माहीत असूनही मी बापडी अगदी केविलवाणा चेहरा करून म्हणणार, " नाही हो.आमचा मुलगा " घेत" ही नाही आणि "देत"ही नाही. फारच साधा सरळ आहे हो तो. पण हे देखील आजकाल कुणाला पचनी पडत नाही.  त्यात आमचा  मुलगा आमच्याकडे वाजवीपेक्षा जास्त लक्ष देतो, किंवा तो "ममाज बॉय" आहे म्हटलं तर तिकडे लागलीच लग्न ठरण्याअगोदरच  मुलीचे "स्थान डळमळीत" व्हायला सुरुवात होणार."पदभार" सांभाळण्या आधीच तिच्या अढळ पदाला धक्का लागणार.

एकाने तर मला अक्षरशः हैराण केलं. प्रथम फोन मी केला होता अर्थात, मुलीची चौकशी करण्यासाठी. तर तिकडून मुलीचे वडील----" तुम्ही काय सुरेख बोलता हो---तुमचा आवाज किती गोड वाटतो ऐकायला---माझ्या बायकोला असलं छान बोलणं जमतच नाही

तुम्ही मला या आधी का नाही भेटलात?" My God!

नंतर सद्गृहस्थ म्हणतात, गम्मत केली हो, माझा स्वभाव आहे तो-- काही मनावर घेऊ नका--" मनात म्हटलं, लग्न जुळण्याआधी जर ही "अशी" चेष्टा? तर मग जुळल्यानंतर, झाल्यानंतर "कशी" चेष्टा करशील बाबा तू? काहींनी विशेषतः मुलीच्या आई मंडळींनी विचारलं, "त्याला गर्ल फ्रेंड" तर असेलच---" मी परत न दिसणारा गरीब चेहरा करून म्हटलं, " फ्रेंड्स आहेत बऱ्याच; पण खास अशी गर्ल फ्रेंड नाही हो कुणी" 

असंच अजून बरच काही---- 

खरं तर आजकाल पार्टीज, ड्रिंक्स  हे सगळं इतकं कॉमन झालंय आणि ते सगळ्यांना माहीत आहे म्हणजे कल्पना असतेच तशी. आणि गर्ल फ्रेंड चं म्हणाल तर शाळकरी मुलांना देखील असते हो. अगदी दुसरी,तिसरीत असल्यापासून मला ती आवडते किंवा तो आवडतो असे जेव्हा वाचायला ,ऐकायला मिळते तेव्हा नवलच वाटते. अशा परिस्थितीत आमचं लेकरू ह्या सगळ्यांपासून जाणूनबुजून दूर रहातो हे सांगूनही कुणाला कसे पटावे?

परवा तर आमचीच एक मैत्रीण म्हटली, जॉब लागल्या लागल्या काही लगेच लग्न करून द्यायची घाई करू नये. चांगलं "मोकळेपणी" हुंदडू द्यावं मुलांना, चार दोन अफेअर होऊ द्यावीत  अर्थात, तिच्या लेकीचं लग्न झालेलं आहे आणि जावई संशोधन थांबलेलं आहे त्यामुळे ती अगदी सहज हे बोलू शकली. असो.

आम्ही तर लेकाला स्पष्टपणे सांगून टाकलंय, बाबा रे, आण तुझ्याच पसंतीची  मुलगी. चालेल आम्हाला. 

लेकीच्या वर -संशोधनावेळी "होणार सून मी---" ही मालिका सुरू होती आणि ती प्रचंड गाजतही होती. त्यावेळी मला सारखं वाटायचं की माझ्या लेकीला शशांक केतकर सारखा जोडीदार मिळायला हवा. अर्थात, तिला त्याच्यापेक्षाही स्मार्ट जोडीदार मिळाला, हा भाग वेगळा; पण लेकाच्या वेळी कुठल्या मालिकांमध्येही अशी कुणी मुलगी दिसत नाही किंवा आवडत नाही की "हिच्यासारखीच हवी" आपल्या लेकाची लाईफ पार्टनर---- आदर्श सुना बऱ्याच असतात तशा मालिकांमध्ये---- पण आजकाल तर चेहरेही धड दिसत नाहीत.

तुमच्या बघण्यात कुणी असेल तर सांगा बुवा----आमच्या सुयोग्य वरासाठी ----सुयोग्य वधू-----

माणिक नेरकर.