आमच्या मैत्रिणींच्या गृपमध्ये .......एखाद्या विषयाला धरुन.... खूssप.... खूssप म्हणजे.... अगदी खूsssपच काथ्याकूट होत असेल तर ,किती चिवडा करताय गं!.......हा आमचा परवलीचा शब्द आम्ही वापरतो.... प्रत्येकिचा सल्ला म्हणजे जणू चिवड्यातला एकेक जिन्नस!.....चिवड्यात किती घटक पदार्थ ॲड केला तरी काही म्हणजे ....,काही म्हणजे.....काsssही बिघडत नाही.
so हा *चिवडा* ......असा पदार्थ आहे ना, जो संकटकाळचा खरा मित्र आहे..... ." मै हुँ ना!."...टाईप .....". फिकर नाक्को! "..... ."जसा भाजीत बटाटा!... तसा स्नॕक्स मध्ये चिवड्याला पर्याय नाही" !......गरीब असो वा श्रीमंत प्रत्येकाच्या घरात तो दिमतीला हजर असतोच असतो !......हां आता कुवतीप्रमाणे वा आवडीप्रमाणे त्यातील घटकपदार्थ बदलत असतील पण त्याचा मुळ घटक पोहे हा मात्र काॕमन फॕक्टर असतोच असतो. नाही म्हणायला फराळी चिवडा हा नामसाधर्म्य जपलेला
आणखी एक चवदार पदार्थ आपण यात ॲड नक्कीच करु शकतो.
माझ्या आईच्या तोंडी एक म्हण सतत असायची " एक गहू तीचे प्रकार बहु"
थोडक्यात शक्कल लावा व एकातून अनेक पदार्थांना जन्माला घाला. मराठी लोकांकडे पोह्याचा चिवडा, ...पोहे व मुरमुर्याचा मिळून चिवडा, .....नुसत्या मुरमुर्याचा चिवडा,........ कांद्याचा चिवडा,..... भाजक्या पोह्यांचा तळलेला चिवडा, ......ड्रायफ्रुट्स घालून केलेला शाही चिवडा .........असे कितीतरी प्रकार!...... त्यात तिखटाचा ,कमी तिखटाचा , आंबट चटकदार वगैरे वगैरे....! आणखी एक मजेदार चिवडा म्हणजे उडता चिवडा ....जो प्लेटमध्ये घेताच फर्र हवेनी दाणाफाण होतो.
पूर्वी चिवड्यासारखा पदार्थ सुद्धा आतासारखा सहज सरकट होत नसे. एकतर सणासुदिला ,लग्न कार्यात वा डोहाळजेवणासारख्या तत्सम छोटेखानी समारंभात हा लाडवाच्या सोबतीने आपला नखरा कायम ठेवणारा होता.
लग्न कार्यात तर गरमागरम चिवडा पत्रावळीमध्ये वा ताटात घेऊन त्याभोवती मस्त गोलाकार बसुन गप्पा करत आणि चिवड्याचे फकणे तोंडात टाकत व फोडलेल्या कांद्याची सोबत करत खाताना जी मजा यायची ना ! ...त्याला तोड नाही !.....सोबतीला बुंदीचे लाडू वा रवा बेसनाच्या लाडवांची साथसंगत महफीलीत अधिकच रंगत आणायची. म्हणूनच लग्न आणि चिवडा हे समीकरण फारच अतुट होतं.तेव्हा नुसता जल्लोष असायचा.
असाच संबंध वा नातं कच्च्या चिवड्याचा ऊन्हाळी सुट्टीशी आहे. ऊन्हाळी सुट्टी+पत्ते+चिवडा--धमाल !..पत्ते खेळा व चिवडापार्टी करा. आमच्या विदर्भात हा कच्चा चिवडापण तीतकाच लोकप्रिय आहे. यातही विविधता जपलेली आहे. पोहे+दाणे+डाळवा ---चिवडा, मुरमुरे+दाणे+डाळवा ---चिवडा , ह्यात कधी कच्च तेल तिखट मीठ, कांदा कोथिंबीर तर कधी .गोड लोणच, तिखट लोणच्याशी केलेली चटकदार मैत्री. तर कधी सातुच्या पिठाशी काकडी व इतर जिन्नसासह बांधलेले संधान जीभेवर टाॕक म्हणणारे असतात. ......यातच जरा हळुच कधी टमाटा हजेरी लावून जातो तर कधी शेव तर कधी .ऊसळीसोबत मिसळ व भेळेची नवीन डीश तयार करतो.. इथे पदार्थांना बंधन नाही. जे घरात जिन्नस असेल त्यातून जे बनेल तसा चिवडा तयार करायचा नि गट्टम करायचा. आता हा ओला चिवडा म्हणजे भेळ असतो .
त्याच जातकुळीतला कोकणातला पदार्थ म्हणजे "दडपे पोहे" जे नारळाच्या दुधात भिजवून करतात . त्याचीच बहीण म्हणू या कां? ती म्हणजे चिंचेच्या कोळातले पोहे !ते साऊथची ओळखकरुन देतात. आणि आपल्या महाराष्ट्रातले कांदेपोहे तर थेट मुलगी पसंत आहेची पावती देणारे असतात ,पिवळे धम्मपोहे लिंबाच्या फोडीसोबत वा लोणच्यासोबत वरती खोबर कोथिंबीर पेरलेले. मध्यप्रदेशात असाल तर बारीक शेव व जीरावन घातलेले .गुजारथेत असाल तर डाळींबदाणे घातलेले व नागपुरात असाल तर तिखट तर्री घातलेले!...... मी म्हंटल नव्हतं एक गहु तीचे प्रकार बहु म्हणून!.... तरी अजुन दुधसाखर पोहे, दहीसाखर पोहे, सुदाम्याचे पोहे म्हणजे फक्त साखर व कोरडे पोहे . अशा ह्या पोह्यांचा प्रवास पार चारही दिशांनी झालेला !....
पण शेवटी सांगता करायची म्हणजे काला तर व्हायलाच हवा. गोड,आंबट,तिखट,खारट,तुरट,कडू अशा षड्रसांनी युक्त व बहुगुणी पदार्थानेच होणारा गोपालकाला कधी आपले षड्विकार दूर करतो ते आपले आपल्यालाही कळत नाही.
हीच ती मैत्री हेच ते प्रेम ! \
गोपालकाला गोड झाला ।
गोपालाने गोड केला ।।
@अर्चना मुळ्ये.
No comments:
Post a Comment